อาหารบำรุงสมอง-ทำลายสมอง ลดเสี่ยงสมองเสื่อมหลายคนอาจคิดถึงแค่ว่า อาหารมื้อนี้จะทำให้อ้วนหรือไม่ พลังงานมากเกินไปหรือเปล่า ย่อยยากไหม ถ่ายยากไหม เสาะท้องหรือไม่ แต่จริงๆ แล้วอาหารในแต่ละคำที่เราทานเข้าไป ไม่ได้ส่งผลแค่กับร่างกายของเราเท่านั้น แต่ยังส่งผลไปถึงสมองของเราด้วย
จริงๆ แล้วสมองของเรานับว่าเป็นอวัยวะที่ใช้พลังงานค่อนข้างหนัก อาจจะหนักที่สุดในบรรดาอวัยวะอื่นๆ ของร่างกายเลยด้วยซ้ำ เพราะสมองใช้พลังงานไปกว่า 20% ของพลังงานทั้งหมดที่เราใช้ไปในแต่ละวัน แถมเซลล์ของสมองก็ไม่สามารถผลิตขึ้นมาทดแทนได้ ไม่เหมือนกับเซลล์ในส่วนอื่นๆ ของร่างกาย ที่มีการทดแทนกันตลอด เซลล์สมองของเราจะยังคงอยู่เหมือนเดิมตั้งแต่เกิดยันแก่ ดังนั้นเราจึงควรให้ความสำคัญกับการทะนุถนอม ดูแลรักษาสุขภาพสมองของเราให้ดี พอๆ กับที่เราดูแลสุขภาพร่างกายกันด้วย
อาหารบำรุงสมอง
1. ไขมันไม่อิ่มตัว
อย่างที่รู้ๆ กันว่าการทานปลาทะเลจะช่วยบำรุงสมอง เพราะปลาทะเลมีไขมันไม่อิ่มตัวอย่าง โอเมก้า-3 ที่มีประโยชน์ต่อการทำงานของสมองนั่นเอง ทั้งปลาแซลมอน ปลาทูน่า แอนโชวี่ ซาดีน หากไม่ชอบทานปลาก็ยังเลือกทานเมล็ดแฟล็กซ์ และเมล็ดเจียได้
2. กลูโคส
กลูโคสเป็นแหล่งพลังงานชั้นเยี่ยมของสมอง ดังนั้นหากสมองขาดกลูโคสไป การทำงานของสมองก็จะแย่ลงไปด้วย แต่หากใครที่กังวลว่า กลูโคสก็คือน้ำตาล ทานมากๆ จะอ้วนหรือเป็นเบาหวานหรือเปล่า เรายังมีอาหารที่มีกลูโคส พร้อมกากใยอาหารที่ช่วยรักษาระดับน้ำตาลในเลือดให้คงที่ให้ได้เลือกทานกันอยู่ ได้แก่ บีทรูท กีวี่ โฮลเกรน มันเทศ หัวหอม และต้นหอม แต่ถ้าใครไม่ถนัดสายผักเหล่านี้ ยังมีน้ำผึ้งสด น้ำเชื่อมเมเปิล และน้ำตาลมะพร้าวให้เลือกทานแทนได้
3. วิตามิน และเกลือแร่
นับว่าเป็นเรื่องดีที่วิตามิน และเกลือแร่ช่วยบำรุงทั้งร่างกาย และสมองในเวลาเดียวกัน โดยเฉพาะวิตามินที่ให้ผลเหมือนสารต้านอนุมูลอิสระอย่าง วิตามินเอ วิตามินซี วิตามินอี ซีลีเนียม (ทำงานร่วมกับวิตามินอี ในการช่วยชะลอความเสื่อมของเซลล์ หาได้จากข้าวกล้อง หัวหอม กระเทียม เห็ด บรอคโคลี มะเขือเทศ) เหล็ก ทองแดง และซิงค์ สามารถทานผัก และผลไม้นานาชนิดได้ตามใจชอบ เช่น เบอร์รี่ ส้ม เกรฟฟรุต แอปเปิ้ล แม้ผลไม้เหล่านี้จะมีรสหวาน แต่ก็มีค่าดัชนีน้ำตาลต่ำ สำหรับผักเน้นไปที่ผักใบเขียวและผักตระกูลกะหล่ำ เช่น บรอคโคลี กะหล่ำปลี คะน้า ปวยเล้ง หัวหอม แครอต มะเขือเทศ เป็นต้น
4. น้ำมันมะกอบบริสุทธิ์
น้ำมันมะกอกบริสุทธิ์แบบเอ๊กซ์ตร้าเวอร์จิ้น (Extra virgin) เป็นส่วนสำคัญที่ช่วยบำรุงสมองได้มากกว่าที่คุณคิด เพราะเต็มไปด้วยสารอาหารดีๆ ที่บำรุงสมองทั้งนั้น ทั้งโอเมก้า-3 วิตามินอี ที่ช่วยลดความเสี่ยงในการเป็นโรคสมองเสื่อม จากการศึกษาในอเมริกาพบว่าคนชราที่บริโภควิตามินอีมากกว่า 16 มิลลิกรัมต่อวัน (น้อยกว่าครึ่งช้อนชาเสียอีก) จะช่วยลดความเสี่ยงในการเป็นโรคสมองเสื่อมได้มากถึง 67% เลยทีเดียว นอกจากนี้หากอยากลดความเสี่ยงในการเป็นโรคสมองเสื่อมมากขึ้น ควรทานวิตามินอีควบคู่ไปกับวิตามินซีด้วย เพราะวิตามินทั้งสองชนิดนี้จะช่วยปกป้องสมองจากการถูกทำลาย จากสารพิษต่างๆ และช่วยต่อต้านสารอนุมูลอิสระอีกด้วย
อาหารทำลายสมอง
อาหารทำลายสมองมีมากมาย และคิดว่าหลายคนก็คงจะทราบดีว่ามันไม่ดีต่อสุขภาพร่างกายโดยรวม ทั้งฟาสฟู้ด อาหารทอด เนื้อแดง ขนมเบเกอรี่ต่างๆ อาหารกระป๋อง อาหารที่มีไขมันอิ่มตัว และไขมันทรานส์สูง เช่น เค้ก เนยเทียม มาการีน พิซซ่าแช่แข็ง คุกกี้ ขนมขบเคี้ยวต่างๆ เนื้อสัตว์ที่ผ่านการแปรรูป เช่น ไส้กรอก โบโลน่า แฮม เบคอน โดยมีรายงานวิจัยว่าคนชราที่ทานไขมันทรานส์เพียง 2 กรัมต่อวัน มีความเสี่ยงเป็นโรคสมองเสื่อมมากกว่าคนที่ทานไขมันทรานส์น้อยกว่า 2 กรัมต่อวันถึง 2 เท่าอีกด้วย
พันธุกรรมไม่ใช่ทุกสิ่ง
หากจะโทษว่าสมองไม่ดีเป็นเพราะพันธุกรรมจากพ่อแม่ปู่ยาตายายให้มาไม่ดีตั้งแต่แรกนั้น จะบอกว่าไม่ใช่ความจริง 100% เสมอไป เพราะทั้งระบบความคิดที่เกิดจากการฝึกฝนการทำงานของสมอง อารมณ์ และระบบความทรงจำแล้ว ยังรวมไปถึงการเลือกทานอาหารที่ช่วยบำรุงสมอง ลดความเสี่ยงในการเป็นโรคสมองเสื่อมได้อีกด้วย หลายคนอาจคิดว่าโรคสมองเสื่อม หรืออัลไซเมอร์ถ่ายทอดมาทางพันธุกรรมได้ ซึ่งจริงๆ แล้วก็มีโอกาสเป็นเช่นนั้นได้ แต่หากเรามีบริหารสมอง และบำรุงสมองจากอาหาร และการดำเนินชีวิตที่ดีแล้ว เราก็สามารถหลีกเลี่ยงการเป็นโรคสมองเสื่อมได้ไม่ยากแน่นอน
